Moeten er bedrijfsartsen komen voor alle zzp’ers?

Zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) moeten om de zoveel tijd een bezoek kunnen brengen aan een bedrijfsarts. Daarvoor pleiten zzp-organisaties. Het RIVM onderzoekt het idee.

ZZP Nederland en het Platform Zelfstandige Ondernemers willen dat ook ondernemers (zonder personeel) zich eens in de zoveel tijd kunnen laten onderzoeken op werkgerelateerde klachten. Op die manier moet voorkomen worden dat zij arbeidsongeschikt raken, laat Maarten Post, voorzitter van ZZP Nederland weten. 

Voor werknemers in loondienst is werkgerelateerde zorg standaard geregeld. Een werkgever is verplicht om vaste werknemers aan te sluiten bij een arbodienst of een bedrijfsarts. Voor zelfstandigen geldt dat niet. Zij zijn niet gerelateerd aan een bedrijf, en dus verantwoordelijk voor hun eigen gezond- en veiligheid. Zij hebben ook geen toegang tot een bedrijfsarts. 

Zzp-organisaties zien een kans daar verandering in te brengen nu minister Wouter Koolmees (sociale zaken) bezig is met de details van de nieuwe verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) voor zzp’ers. “Koppel die aov aan betere werkgerelateerde zorg”, zegt Post. Dit bepleitte de Stichting van de Arbeid in een eerder advies ook al. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) onderzoekt op dit moment de mogelijkheden. 

‘Kies voor preventie’

Volgens Hugo-Jan Ruts, hoofdredacteur van kennisplatform ZiPconomy zou het niet gek zijn om arboartsen beschikbaar te maken voor zzp’ers: “Preventie van klachten is altijd beter dan achteraf behandelen en zelfstandigen weten niet altijd alles over gezond en veilig werken”. 

Dat is ook niet zo gek zegt hij. “Bij arbeidsklachten denken we vaak aan bouwvakkers en schilders met rugklachten of zelfs een gebroken been. Maar de helft van alle zzp’ers in Nederland is hoogopgeleid, en een groot deel daarvan doet kantoorwerk. De werkgerelateerde klachten die daarbij horen zijn vaak veel minder duidelijk”, zegt hij. 

Datzelfde blijkt uit het onderzoek ‘Busyness around the Business’ van de Erasmus Universiteit. Daarin staat dat veel zelfstandig ondernemers last hebben van stressklachten, risico’s daarvan voor de gezondheid worden vaak onderschat. Zzp’ers houden ook eerder hun mond over klachten die ze tijdens het werk hebben opgelopen, zegt Maarten Post. “Ze zetten de tanden op elkaar en bijten door, omdat ze geen opdrachten willen verliezen. Door langere tijd met klachten rond te lopen kunnen mensen uiteindelijk uit de running raken.”

‘Neem bezoek aan de bedrijfsarts op in de zorgverzekering’

Arbeidshygiënist Wendel Post van Arbo Unie denkt dat toegang tot bedrijfsartsen veel zzp’ers kan helpen. “Een bedrijfsarts heeft veel meer kennis over werkgebonden factoren dan een huisarts. Bijvoorbeeld over de eigenschappen van stoffen waarmee gewerkt wordt, maar ook welke hulpmiddelen in een branche toegepast kunnen worden.” 

Wel denkt ze dat de kosten voor deze zorg en de bekendheid over wat bedrijfsartsen precies doen bepalend zullen zijn voor of zzp’ers er gebruik van gaan maken. “Als zelfstandigen niet precies weten waar een bedrijfsarts bij kan helpen, zullen ze er ook niet snel heen gaan. Als zo’n bezoek ook nog eens geld kost, gaan ze eerder naar de huisarts.” 

Maarten Post pleit er dan ook voor dat een bezoek aan een bedrijfsarts wordt betaald door het in de algemene zorgverzekering op te nemen, net als een huisartsbezoek. “Het is dan aan de overheid om een netwerk  van regionale bedrijfsartsen te organiseren. Dat kan door bij een aantal huisartsenposten in iedere regio een arboarts onder te brengen.”

Toegang tot arbozorg voor iedereen

Ton Wilthagen, arbeidsmarktdeskundige van Tilburg University, ziet er wel heil in. “Nederland vergrijst en we moeten langer doorwerken. Het is dus zaak om goed voor de beroepsbevolking te zorgen. Iedereen zou toegang moeten krijgen tot goede arbozorg, dus ook zzp’ers.  En het is voor de toegankelijkheid heel slim om dat in de regio te organiseren”, zegt hij. 

De kosten voor dit plan worden ook volgens hem bepalend voor het succes. “Het zal lastig worden om dit vergoed te krijgen via de algemene zorgverzekering. Krijg maar eens zo ver om daar via belastingen voor te willen betalen.” Hij denkt eerder dat de premie voor de verplichte aov omhoog zal moeten. “Het is de vraag of zzp’ers daartoe bereid zijn”, zegt hij.